Czego nie wiesz o… herbacie?
Podobno najzdrowsza jest herbata zielona, a najdroższa – biała.
A co z herbatą czerwoną i czarną?
Są gorsze czy po prostu inne?
A może poszczególne rodzaje herbaty różnią się tylko kolorem, a nie właściwościami ?
Naukowcy od lat szukają w przyrodzie związków, które mają pozytywny wpływ na zdrowie człowieka. W laboratoriach pod lupę biorą zioła, zboża, owoce, warzywa, a nawet chwasty. Ważne miejsce wśród tego różnorodnego materiału badawczego zajmuje herbata. I nic dziwnego. Nie dość bowiem, że możemy wybierać pomiędzy czarną, czerwoną, zieloną i białą, to jeszcze co rusz naukowcy odkrywają jej kolejne cenne właściwości. Przyjrzyjmy się więc im wszystkim po kolei, pamiętając, że występujące w nazwach handlowych różne kolory herbaty nie oznaczają odmiennych gatunków, lecz różne sposoby jej zrywania, suszenia i przetwarzania.
ZIELONA. POLIFENOLE I WITAMINY
Zielona herbata od tysięcy lat ceniona jest za właściwości lecznicze oraz wyjątkowy smak i aromat, a to wszystko nie bierze się znikąd- by powstał ten rodzaj napoju, świeże liście herbaty przerabia się najpóźniej godzinę po zerwaniu, nim zaczną fermentować. Dzięki temu zachowują niemal wszystkie cenne substancje, w tym polifenole, katechiny – silne antyoksydanty, aminokwasy, witaminy A, B, C i E oraz mikroelementy, takie jak wapń, potas, miedź, cynk, mangan czy fluor. Dodatkowo liście zielonej herbaty zawierają od 2,5 do 4 % teiny, z której około 80% przechodzi do naparu podczas parzenia. Po wypiciu filiżanki tego napoju zwiększają się zdolności umysłowe i fizyczne organizmu, a uczucie senności i znużenia i wyczerpania mija. Zdaniem niektórych pobudzające właściwości zielonej herbaty są silniejsze niż te, które przypisuje się kawie.
ZIELONA. NIE TYLKO ODMŁADZA
Zielona herbata jest chyba najlepiej przebadanym rodzajem herbaty na świecie, a z badań tych wynika bezsprzecznie, że zmniejsza ona ryzyko raka ( zawiera wiele przeciwutleniaczy, które działają przeciwnowotworowo) i opóźnia starzenie ( zawarte w herbacie antyoksydanty m. in. chronią skórę przed szkodliwym promieniowaniem UV). Poza tym zielona herbata ma mieć dobry wpływ na układ nerwowy, zmniejsza ryzyko rozwoju cukrzycy, pomaga obniżyć poziom złego cholesterolu, korzystnie wpływa na serce, zęby i dziąsła. Zielona herbata chroni też mózg przed demencją oraz ma zdolność hamowania rozwoju szczepu bakterii, który powoduje gruźlicę. Zawarte w zielonej herbacie katechiny – czyli zwalczające wolne rodniki antyoksydanty – przeciwdziałają odkładaniu się komórek tłuszczowych, likwidują obrzęki, regulują ilość zatrzymanej wody w organizmie i zmniejszają ryzyko powstania zakrzepów.
BIAŁA. NAJMNIEJ PRZETWORZONA
Biała herbata należy do najdroższych. Dlaczego? Między innymi z powodu surowca, z którego powstaje – są to bowiem wyłącznie najmłodsze pędy i liście herbaty, zbierane w momencie, kiedy są jeszcze nierozkwitnięte, a taki „materiał” nie jest dostępny w nadmiarze. Dodatkowo ważna jest sama produkcja – bez względu na to, z jakiego kraju pochodzi biała herbata, jej jedyny proces przetworzenia po zbiorze to suszenie, czasami tylko poprzedzone ogrzewaniem parą wodną. Oznacza to, że jest ona najmniej przetworzonym rodzajem herbaty, a to sprawia, że wśród wszystkich odmian herbata biała jest najdelikatniejsza w smaku.
BIAŁA. Z KOFEINĄ CZY BEZ ?
Większość właściwości białej herbaty jest taka sama jak herbaty zielonej, czarnej czy czerwonej. Podobnie jak one zawiera antyoksydanty – głównie polifenole, garbniki oraz kofeinę ( nazywaną również teiną ), przy czym kofeiny ma być w herbacie białej więcej niż np. w zielonej. Przyjmuje się, że zawartość kofeiny w kubku białej herbaty wynosi od 6 do 60 mg, podczas gdy w przypadku herbaty zielonej jej poziom waha się od 20 do 45 mg. Ale są też badania, które dowodzą, że biała herbata jest w kofeinę uboższa niż pozostałe. Nie należy więc za bardzo przywiązywać się do żadnej z tych informacji, tylko samemu sprawdzić pobudzające działanie białej herbaty. A skąd takie rozbieżności? To, jakie właściwości ma dana herbata, zależy od wielu różnych czynników. Ważne jest miejsce, w którym jest zbierana, gleba, nasłonecznienie, a nawet warunki, w których jest przechowywana przez producenta. Dodatkowo poziom kofeiny, oprócz wymienionych czynników, zależy też od czasu parzenia herbaty.
BIAŁA. NA SERCE, NIE NA ANEMIĘ
Badań klinicznych dotyczących wpływu białej herbaty na nasze zdrowie jest niewiele, jednak te nieliczne dowodzą, że picie białej herbaty obniża m. in. ryzyko chorób serca i chroni układ nerwowy przed chorobą Parkinsona. Nie powinny jej jednak pić w nadmiarze osoby z anemią – teina zawarta w herbacie może bowiem niekorzystnie wpływać na wchłanianie żelaza.
BIAŁA I ZIELONA. NA SCHUDNIĘCIE
Zarówno herbatę białą, jak i zieloną – a także ekstrakty z obu tych herbat – znajdziemy w preparatach na odchudzanie dostępnych w aptekach w formie tabletek, kapsułek lub mieszanek przeznaczonych do sporządzania naparów. Zdaniem ekspertów takie suplementy diety rzeczywiście są skuteczne, choć oczywiście nie zastąpią one aktywności fizycznej.
CZERWONA, CZYLI PU-ERH
Czerwona herbata pochodzi z południowych Chin, a dokładnie z regionu Pu’er. Stąd również jej druga nazwa – Pu-erh. Czerwoną herbatę pozyskuje się oczywiście z tej samej rośliny co inne odmiany, jednak od pozostałych odróżnia ją bardziej gorzki smak i intensywniejszy zapach, a także charakterystyczny czerwony kolor, będący wynikiem dodatkowego procesu fermentacji.
CZERWONA. DLACZEGO WARTO JĄ PIĆ
Czerwoną herbatę warto pić choćby ze względu na jej niepowtarzalny smak i aromat, a także – podobnie jak w przypadku innych herbat – ze względu na mnogość prozdrowotnych właściwości, takich jak wspomaganie trawienia czy poprawa pamięci i koncentracji. Czerwona herbata obniża też poziom złego cholesterolu, unieszkodliwia wolne rodniki, uspokaja, działa antybakteryjnie, a ze względu na obecność fluoru – chroni zęby przed próchnicą. Picie czerwonej herbaty zwiększa uczucie sytości i pod tym względem ma ona być skuteczniejsza niż herbata zielona, trzeba jednak pamiętać, że uczucie sytości jest wyjątkowo subiektywne…
CZERWONA. PARZENIE – TO WARTO WIEDZIEĆ
Parzenie czerwonej herbaty nieznacznie różni się od przyrządzania odmian czarnych. Zamiast wrzątkiem należy ją zalewać wodą o temperaturze 90- 95 stopni Celsjusza. Parzenie powinno trwać 1-3 minuty, ale można powtarzać je nawet trzykrotnie, uzyskując za każdym razem nieco łagodniejszy aromat i smak napoju.
CZARNA. WRÓG WOLNYCH RODNIKÓW
Czarna herbata to najchętniej pity napój w Polsce. I w powszechnej świadomości – w przeciwieństwie do modnej herbaty zielonej, a nawet trochę mniej hołubionej herbaty czerwonej i białej – to nic specjalnego. Czy aby słusznie? Jak się okazuje, niekoniecznie. Czarna herbata, m. in. dzięki dużej zawartości przeciwutleniaczy i polifenoli, ma całkiem sporo właściwości prozdrowotnych: niszczy wole rodniki, wzmacnia naczynia krwionośne, obniża poziom cholesterolu, może chronić przed miażdżycą, działa przeciwzapalnie, a także – w zależności od czasu parzenia – pobudzająco lub uspokajająco.
CZARNA. NA POPRAWĘ TRAWIENIA
Myli się ten, kto uważa, że czarnej herbaty nie można stosować w celach leczniczych. Można – przy niestrawności i łagodzeniu objawów zatrucia. Czarna herbata ma bowiem właściwości odkażające, a ból żołądka łagodzi dzięki regulacji soków trawiennych. Dodatkowo, bogata w garbniki, które działają ochronnie na błonę śluzową żołądka i jelit, pomoże w opanowaniu biegunki. Ale na tym nie koniec. Napar z czarnej herbaty można też pić, by tych nieprzyjemności uniknąć, czyli profilaktycznie. Dla takiego efektu zaleca się wypijanie czarnej herbaty tuż po tłustych, ciężkostrawnych posiłkach. Albo o każdej porze i niekoniecznie po posiłku, jeśli chce się, by czarna herbata pomogła w uniknięciu chorób układu pokarmowego ( herbata ma korzystny wpływ na skład mikroflory jelitowej, hamując rozwój bakterii patogennych). Czarną herbatę należy parzyć nie dłużej niż 3 minuty. Po dłuższym parzeniu herbata nabiera gorzkiego smaku i traci część pobudzających właściwości.
CZARNA. RÓŻNE SMAKI I ZAPACHY
Miłośnicy czarnej herbaty zwracają uwagę na jej różnorodność. Herbata Ceylon ma delikatny smak i pobudzające działanie. Darjeeling to indyjska herbata znana z doskonałej jakości, Assam – ze względu na moc i wyrazistość smaku może być świetną alternatywą dla kawy, Earl Grey ma piękny zapach ( jest aromatyzowana bergamotką), a English Beakfast to ciekawa w smaku mieszanka czarnych herbat popularna w Wielkiej Brytanii.
Bez względu na kolor napar herbaciany bez dodatku cukru, miodu, soku czy mleka nie dostarcza nam żadnych kalorii.
Warto wiedzieć, że zielona herbata może wchodzić w reakcji z lekami, np. tymi na nadciśnienie.
Bogata w garbniki czarna herbata, ma działanie ochronne dla błony śluzowej żołądka i jelit, pomoże w opanowaniu biegunki.
Zielona herbata chroni mózg przed demencją oraz ma zdolność hamowania rozwoju szczepu bakterii, który powoduje gruźlicę.
Liście czerwonej herbaty można przechowywać nawet 50 lat. To wyjątkowo długi czas, ponieważ liście innych herbat przechowuje się maksymalnie do roku.
