Rezonans magnetyczny – co to?
Rezonans magnetyczny (RM) jest nieinwazyjną techniką diagnostyczną wykorzystującą silne pole magnetyczne i impulsy elektromagnetyczne. W medycynie wykorzystuje się go do uzyskiwania szczegółowych obrazów struktur anatomicznych oraz procesów patologicznych wewnątrz organizmu pacjenta.
Głównym elementem całego procesu jest magnes o wysokiej mocy. Wspierają go radiofalowy nadajnik i detektor, które generują obrazy na podstawie reakcji jąder atomowych na pola magnetyczne. Samo badanie trwa od 20 do 60 minut.
Co to jest kontrast w kontekście rezonansu magnetycznego?
Kontrast w rezonansie magnetycznym to substancja zawierająca pierwiastek chemiczny gadolin. Jest wprowadzana do organizmu pacjenta w celu uzyskania lepszej widoczności pewnych struktur podczas badania.
Gadolin zwiększa kontrast między różnymi tkankami i jest szczególnie przydatny w przypadku badań wymagających dogłębnej, szczegółowej diagnostyki. Najczęściej podaje się go pacjentom w badaniach naczyń krwionośnych, mózgu czy narządów jamy brzusznej.
Wielu pacjentów zastanawia się, jak podaje się kontrast przy rezonansie głowy. Podobnie jak w przypadku badania innych obszarów w ciele człowieka wstrzykiwany jest on dożylnie.
Rezonans z kontrastem czy bez? Główne różnice
W przypadku badania z kontrastem podawana jest substancja kontrastująca gadolin. Pierwiastek ten – jak sama nazwa wskazuje – poprawia kontrast między tkankami. W rezonansie bez kontrastu obrazy są uzyskiwane bez dodatkowego środka, a więc widoczność niektórych struktur organizmu może być mniejsza. To główna różnica między obydwiema metodami.
Warto zaznaczyć, że istnieje grupa osób, u których jodowe substancje kontrastujące mogą wywoływać alergie. Wybór między tymi dwoma podejściami zależy jednak głównie od specyfiki badania oraz celu diagnostycznego.
Kiedy stosować rezonans magnetyczny z kontrastem?
Stosowanie rezonansu z kontrastem jest uzasadnione w przypadkach, gdzie zachodzi konieczność zwiększenia widoczności różnic między strukturami anatomicznymi. Podanie pierwiastka zaleca się przy badaniach naczyń krwionośnych, w celu weryfikacji źródeł dużych stanów zapalnych, a także w przypadku podejrzenia nowotworu.
Decyzję o podaniu pierwiastka podejmuje lekarz na podstawie historii klinicznej pacjenta. W przypadku problemów natury neurologicznej również stosuje się rezonans magnetyczny głowy z kontrastem.
Kiedy lepiej wybrać rezonans bez kontrastu?
Decyzja o wyborze rezonansu magnetycznego bez kontrastu może być podyktowana odmiennymi czynnikami klinicznymi. W przypadkach, gdzie naturalna różnica między tkankami jest wystarczająca do celów diagnostycznych, a dodatkowy środek nie przynosi istotnych korzyści, lekarz może zdecydować się na RM bez kontrastu (np. badania struktur kostnych, stawów czy kręgosłupa).
Ponadto istnieją sytuacje, w których pacjent nie powinien być narażany na substancje kontrastowe. Osoby posiadające alergię na jodowe środki, borykające się ze schorzeniami nerek czy chorujące na ostrą, przewlekłą niewydolność krążeniową, powinny uprzedzić lekarza o istniejących chorobach.
Bezpieczeństwo środków kontrastujących
Środki kontrastujące stosowane w rezonansie magnetycznym, najczęściej oparte na gadolinie, są ogólnie uważane za bezpieczne, a ich stosowanie jest powszechne w praktyce klinicznej.
Biorąc pod uwagę potencjalne skutki uboczne, niezwykle ważny aspekt stanowi przeprowadzenie oceny ryzyka i korzyści przed zastosowaniem konkretnego pierwiastka. Lekarz analizuje indywidualną sytuację pacjenta, aby zapewnić maksymalne bezpieczeństwo podczas badania diagnostycznego.
Potencjalne skutki uboczne po podaniu środka kontrastowego
Nudności, kaszel, nadmierna potliwość czy wymioty to jedne z łagodniejszych skutków ubocznych po badaniu z kontrastem. Nie występują one często. Do umiarkowanych powikłań zalicza się obrzęki twarzy i krtani, skurcze oskrzeli lub omdlenia.
Po podaniu kontrastu może także dojść do wstrząsu anafilaktycznego. W przypadku jego wystąpienia konieczna jest natychmiastowa interwencja medyczna. Anafilaksja, zatrzymanie krążenia czy duże problemy z oddychaniem to skutki uboczne, które najczęściej dotyczą osób mających alergię na jodowe środki kontrastowe.
Przygotowanie się do badania – co powinieneś wiedzieć?
W celu uzyskania szczegółowego obrazu struktur wewnątrz organizmu konieczne jest wykonawstwo rezonansu z kontrastem. Przygotowanie do badania powinno obejmować kilka kluczowych kwestii.
Pacjent zobowiązany jest poinformować lekarza o ewentualnych alergiach – zwłaszcza tych dotyczących gadolinowych środków kontrastowych. Jeśli istnieją obawy co do funkcji nerek, zachodzi konieczność poinformowania o tym fakcie personelu medycznego.
Ponadto wszelkie metalowe przedmioty, takie jak biżuteria czy protezy, muszą zostać usunięte przed wejściem do pracowni rezonansowej. Kobiety powinny pamiętać o tym, że w biustonoszach mogą znajdować się fiszbiny. Jeśli nie chcemy odsłaniać piersi, warto założyć stanik sportowy, który nie posiada tego typu elementów.
